Czeskie zwyczaje i tradycje #2 Masopust, czeskie ostatki

W Polsce ostatki, w Czechach masopust, a w innych częściach Europy ostatnie dni karnawału.

W Polsce ostatki, w Czechach masopust, a w innych częściach Europy ostatnie dni karnawału. Czas od przyjścia trzech króli do początku wielkiego postu to okres wielu zabaw, uczt i festiwali. Najbardziej znanym festiwalem jest ten odbywający się w Rio de Janeiro. Mniej znany, ale również niesamowity zwyczaj świętuje się właśnie w Czechach.

Za masopust uznaje się cały okres od święta Trzech Króli do Środy Popielcowej lub jego ostatnie dni. Tradycja sięga czasów pogańskich, kiedy to świętowano koniec zimy.

Nazwa masopust ma oznaczać mięsny-post, aczkolwiek podczas tego okresu odbywają się świniobicia. Inną, ludową nazwą są ostatky, a na Morawach voračky lub končiny. Co ciekawe, w języku polskim również jest podobna nazwa, jaką jest pochodzący ze staropolszczyzny mięsopust. W innych regionach np. na Śląsku (polskim i czeskim) możemy spotkać się terminem kozelek.

Czym charakteryzuje się czeski masopust?

Przede wszystkim masopust w regionie Hlinecka (kraj pardubicki) został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Cechą charakterystyczną są kolorowe pochody od drzwi do drzwi. Biorą w nich udział mężczyźni w różnym wieku, którzy mają przebrania, często zależne od stanu cywilnego. Można zobaczyć słomianych ludzi (slaměný), które mają symbolizować bogactwo i płodność. Noszą je żonaci mężczyźni, a ich atrybutem jest słomianka laska, która ma zwiastować ciążę.

Z innych postaci można spotkać kobyłę, która jest najważniejszą postacią całego pochodu. Symbolizuje grzesznego masopusta, który pod koniec pochodu zostanie zabity przez hycla (ras), a następnie wskrzeszony, co ma oznaczać odrodzenie i przyjście wiosny. Na terenie Śląska, nie zabija się kobyły, a kozła, dlatego można spotkać się również z nazwą kozelki.

Wspomniany hycel interesuje się przede wszystkim stanem zdrowia zwierząt. Spotkać można też Turków. Są to młodzi kawalerzy, ubrani w dwa niebieskie i dwa czerwone mundury, którzy szukają miłości. Typowy dla tej postaci jest „kołowy taniec”. W pochodzie maszeruje także wiele innych postaci i często odbywa się on kilka razy w ciągu dnia. Podczas masopustu nie może zabraknąć jedzenia, przede wszystkim produktów ze świniobicia i alkoholu.

Co ciekawe, nie tylko Polacy smażą pączki. Można je również spotykać właśnie podczas masopustu, więc niekoniecznie w czwartek. Pączki tradycyjnie nadziewane są dżemem morelowym i posypane cukrem pudrem. Nie jest to jednak tak wielki fenomen jak w Polsce, więc w Czechach nie uświadczymy kilometrowych kolejek do pączkarni.

Ciekawskich zachęcamy do zobaczenia dokumentu o masopuście przygotowanym przez Czeską Telewizję.

Masopust co roku odbywa się w Ostrawie w dwóch miejscach, na rynku (Masarykovo náměstí) oraz na Zamku Śląskoostrawskim.

Zobacz, jak wyglądał Masopust na Zamku w 2020 r.